Nowy Targ

Konfederaci i Volksdeutsche czyli rzecz o hańby zmywaniu

"Póki pamięć o Nich żyje czyli rzecz o Konfederacji Tatrzańskiej" - to tytuł filmu Stanisława Apostoła, którego premiera odbyła się we wtorkowy wieczór w nowotarskim MOK-u.

Obraz to próba przypomnienia o odpowiedzi górali na hańbę Goralenvolku. Jednak nie jest to typowo historyczny film. Apostoł próbuje przedstawić nie tylko dawne fakty, ale i ich współczesny odbiór. Stąd akcja kręci się wokół wydarzeń w szkole im. Konfederacji Tatrzańskiej, posiadów nowotarskiego Związku Podhalan jak i pomysłu stworzenia sztuki teatralnej przez Stanisława Apostoła.

Widzimy jak jest do tego namawiany, potem bierze się za reżyserię, a wreszcie gra też jedną z głównych ról. W filmie można obejrzeć obszerne fragmenty sztuki, w których wykpiwany jest zdrajca, "goralenführer" Wacław Krzeptowski, prezes Goralenvolku.

Przypomnijmy, że Konfederacja Tatrzańska została założona w maju 1941 r. przez poetę Augustyna Suskiego. Należało do niej blisko 400 członków - działała głównie na terenie Nowego Targu i Waksmundu. Powołano nawet jednostkę bojową o nazwie Dywizja Górska kierowaną przez majora Edwarda Gött-Getyńskiego. Tak naprawdę stan osobowy "dywizji" nie przekraczał kilkudziesięciu partyzantów, którzy działali w okolicach Turbacza. Konfederacja Tatrzańska wydawała też gazetkę Na Placówce o nakładzie około 100 egzemplarzy oraz prowadziła akcje sabotażowe.

Z powodu błędów organizacyjnych i przy udziale konfidentów Konfederacja została rozpracowana przez gestapo. W styczniu i lutym 1942 r. nastąpiła fala aresztowań. Augustyn Suski zginął w obozie koncentracyjnym w Auschwitz-Birkenau, major Edward Gött-Getyński został tam rozstrzelany. Wcześniej aresztowani członkowie organizacji byli przesłuchiwani i torturowani w siedzibie gestapo w Zakopanem w Hotelu Palace.

Obóz w Auschwitz przeżyła Jadwiga Apostoł, poetka i sekretarz Konfederacji, która po wojnie upamiętniała działalność organizacji stawiającej sobie za cel zmycie hańby Goralenvolku.

Tymczasem historycy szacują, że przynależność do Goralenvolku zadeklarowało ok. 18% ludności Podhala przyjmując góralskie karty rozpoznawcze z literą „G”. Niemcy wydali ich ponad 27 000, co stanowi jeden z największych odsetków volksdeutschów na terenach Generalnego Gubernatorstwa.

Krzeptowski próbował założyć także Goralische Waffen SS Legion. Zgłosiło się do niego około 300 osób, z których 200 było zdolnych do służby wojskowej. Większość zdezerterowała, część wywieziono na roboty przymusowe w głąb Niemiec – do SS ostatecznie trafiło kilkoro spośród ochotników.

Sam Krzeptowski w styczniu 1945 został powieszony na drzewie przez partyzantów AK.

fig

Premierę filmu poprzedziło przedstawienie przygotowane przez uczniów SP nr 5 noszącej imię Konfederacji Tatrzańskiej. / Fot. Józef Figura

/ Fot. Józef Figura

Widzowie wysłuchali także list od ostatniej żyjącej uczestniczki Konfederacji Tatrzańskiej - Haliny Daukszy. / Fot. Józef Figura

Jedno z ostatnich ujęć filmu to historyczne nagranie Jadwigi Apostoł - Staniszewskiej recytującej swój wiersz poświęcony Konfederacji Tatrzańskiej. / Fot. Józef Figura

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

the bill 2019-06-12 20:45:07

Morawa, z twojej rodziny ile, 100%

Bioły 2019-06-12 16:52:44

No c?ż widać idą kolejne wybory w których wystartują górale i się zaczyna temat stary i wyborczy jak to określił jedna "mondro baba ślónsko" "taki mamy klimat"

Tadeusz Morawa 2019-06-12 15:06:57

Dywizja Górska była ,ale w zamyśle mjr Gett-Getyńskiego- kpt Wraubek

Tadeusz Morawa 2019-06-12 15:02:15

Partyzantka koło Turbacza to rok i trochę ale już po rozbiciu Konfederacji,czyli lato 1943 r. W samym Nowym Targu prawie 30 %.członków Goralenvolku, a w Szczawnicy 95%