2017-01-15 16:26:14

Reklama

Historia

Gazdówka na Facebooku

Brony to ja ostatnio widziałam w karczmie na ścianie. To, co wydawało nam się wieczne, na naszych oczach zanika - mówi Anna Buńda-Dorula. Dlatego postanowiła dokumentować wszystko, co kojarzy się z gazdówką.

Poronin. Lata 30. Dzieci przystępujące do I Komunii św. z ks. Jakubem Możdżeniem.

Babka Ludwina w czasach panieńskich. Zdjęcie z jakiegoś dokumentu, chociaż dzisiaj trochę inaczej pojmujemy zdjęcia do dokumentów.

Suche. 1986 r. Bolesław Buńda sieje owies.

Willa "Szarotka" w Suchem w lipcu roku 1935. Po prawej Ludwina i Józef Dziubasowie z synem Władysławem – właściciele. Za 3 miesiące urodzi się Marysia. Po lewej goście "Szarotki" przybyli na "Święto Gór". Zdjęcie kupione przez Annę Buńdę - Dorolę na aukcji internetowej.

Murzasichle, lata 80. Jan Zadorin przy kosiarce.

Hania jest kulturoznawcą po Uniwersytecie Jagiellońskim, ma jeszcze kilka innych ukończonych studiów i dyplomów. Jest też miłośniczką góralszczyzny. Przede wszystkim jednak wychowała się na gazdówce w Suchem. Wie, jak może piec skóra, kiedy pracuje się przy suszeniu siana i zacznie padać deszcz. Przerzuciła niejeden ugrabek na grabiach i widłach, nieobce są jej zapachy z obory. Gazdowska dziewczyna.

- W Polsce panuje stereotyp, że Podhale to owieczki, bacowanie. I co? Jak owce idą na hale, to góralom pozostającym we wsi zaczynają się wczasy? - pyta. - A gdzie krowy, ziemniaki, sianokosy, młócka, rozrzucanie gnoju - całe nasze gazdowanie. Na folderach lepiej wygląda wystrojony juhas i białe owieczki, ale nasze dziedzictwo, nasza tradycja, cała kultura wiąże się także z gazdowaniem - podkreśla. - Ostrewki, kupki gnoju na polu to także źródło góralszczyzny. Nie tylko cekiny, hafty i przyśpiewki - dodaje.

- Jeszcze niedawno wydawało się, że widok pługa czy bron w polu to widok na trwałe wpisany w podhalański krajobraz, a teraz to ja brony mogę sobie pooglądać w karczmie na ścianie - mówi. - To, co wydawało się być wieczne - zanika w błyskawicznym tempie - mówi. - Nie można oczywiście zmusić nikogo do życia w skansenie, ale nie można też dopuścić do tego aby jedynym obrazem Podhala, był ten z turystycznego folderu. W naszej świadomości musi być też miejsce na to nieco mniej spektakularne, ale prawdziwe Podhale.

W domu Hani aparat fotograficzny był od lat. – Fotografować zaczął brat, potem wkręciła się mama i siostra, dużo później ja. Nie było niczym niezwykłym zabranie aparatu w pole. Często ktoś z nas robił zdjęcia, jak grabiliśmy siano, przy sadzeniu ziemniaków, a nawet rozrzucaniu gnoju - wspomina.

Obrazki, które jeszcze w latach 70. i 80. były czymś powszednim, dziś opowiadają o świecie, którego już nie ma. Odszedł zupełnie niezauważalnie, po cichu. Dlatego postanowiła stare fotografie zeskanować, pokatalogować i część umieścić na Facebooku.

Podhale, które znika

- Na początku chciałam się podzielić tymi fotografiami z siostrą i z bratem, którzy mieszkają za Oceanem, szybko okazało się, że te zdjęcia wzbudzają zainteresowanie i wywołują emocje także u obcych ludzi - opowiada. - Bo jest sentyment do tego Podhala, którego już nie ma.

Internetowa "Gazdówka" ożywiła się, gdy do projektu Hani przyłączył się Janusz Tycner, znany rysownik z Suchego, również rozmiłowany w góralszczyźnie. Okazało się, że od lat dokumentował na zdjęciach ginącą architekturę i podhalańskie pejzaże. Nie tylko wzbogacił stronę swoimi fotografiami i rysunkami, ale został na niej adminem i głównym autorem zdjęć. Tak naprawdę to on właśnie nadaje "Gazdówce" klimat. Kiedy umieścił apel o przysyłanie fotografii związanych z gazdowaniem, strona zaczęła się rozrastać, przybywało na niej "lajków" i komentarzy.

- Na gazdówce się nie wychowałem, ale rodzeństwo mamy gazdowało, wujkowie bacowali, więc czasem mogłem się przyglądać i uczestniczyć w niektórych pracach. Najprzyjemniejsze było oczywiście deptanie siana - mówi Janusz.

Swój pierwszy aparat cyfrowy dobrej jakości kupił w 2002 r. r. - Najczęściej fotografowałem stare budynki i krajobrazy. Choć od tego czasu minęło tylko kilkanaście lat, wielu z tych budynków już nie ma - opowiada. Na "Gazdówce" jest ok. 1000 zdjęć jego autorstwa.

Potem do Hani i Janusza dołączył 19-letni Mateusz Cudzich z Białego Dunajca, którego pasją jest genealogia i niczym detektyw rozwikłuje rodzinne konotacje.

Kiedyś pod jednym ze zdjęć, na którym był niepozorny most w Suchem, pojawił się angielskojęzyczny komentarz. - Okazało się, że to Stanley Hetz z USA, którego przodkowie pochodzą z Zubsuchego (jeszcze nie ustaliliśmy, czy z Suchego, czy z Zębu). Skontaktowałam go z Mateuszem. Dotarł do metryk dziadków i pradziadków Stanleya, odtworzył drzewo genealogiczne kilka pokoleń wstecz. Nasz komentator z USA był bardzo wzruszony - opowiada gaździna internetowej Gazdówki. A Stanley Hetz okazał się Stanisławem Hycem.

Fotografie zaziyracy

Nadesłane fotografie nazywają "zdjęciami zaziyracy". Ich liczba ciągle rośnie. Rośnie też liczba komentarzy pod poszczególnymi fotografiami. Internauci rozszyfrowują ludzi i miejsca. Niektóre zdjęcia sięgają lat 30. ubiegłego wieku. Jedna z najstarszych fotografii przedstawia Komunię św. w Poroninie. Są na niej dzieci i ówczesny proboszcz ks. Jakub Możdżeń. Zamieścił ją właśnie Mateusz Cudzich, specjalista od genealogii na Gazdówce.

- Wszystko zaczęło się od własnej rodziny - opowiada. - Na początku nie wiedziałem nawet, ile rodzeństwa miała moja babcia. Zacząłem się dopytywać taty, dziadka. Potem przeszukałem strych. Znalazłem album z rodzinnymi fotografiami i paczkę ze starymi dokumentami - opowiada o początkach swojej pasji. Bardzo pomocna okazała się wizyta na parafii i przestudiowanie ksiąg parafialnych. Mateusz dotarł aż do przodków na przełomie XVIII i XIX w. Ponieważ interesuje się historią, swoją wiedzę pogłębiał dalej, a badania genealogiczne wykroczyły poza jego rodzinę.

Kiedyś wszedł na Gazdówkę na Facebooku i skomentował jedno ze zdjęć. - Nie tylko wiedział, kto na zdjęciu jest, choć zdjęcie było bardzo stare, ale zrobił dokładny opis, świadczący o niemałej jego wiedzy. Zaskoczył mnie, szczególnie gdy dowiedziałam się, że Mateusz jest jeszcze w szkole średniej - opowiada Anna Buńda-Dorula. Teraz Mateusz jest na stronie specjalistą od identyfikacji osób i często pomaga rozwikłać różne genealogiczne zagadki. Choć - jak przyznaje - czasu ostatnio ma mniej, bo w tym roku zdaje maturę.

- Nie czerpiemy z tego żadnych profitów, robimy to dla własnej satysfakcji - podkreśla Hania. - Nie przypuszczałam, że będzie to wywoływać tyle emocji, że tylu ludzi się w to wkręci. Zawsze wiedziałam, że warto to robić, ale wydawało mi się, że to projekt raczej niszowy, a tu nam się masówka kroi.

Beata Zalot

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

gość 2017-01-15 17:55:56

Tak wpuśćme jescze więcej ceprów to broń ani w karcmie nie uwidzime im wszystko przeskodzo gnuj bo śmierdzi kogut bo pieje krowa bo rycy gazda bo kieby nie on to by tu tego nie było bole też śmierdzą a nojgorsy to tyn smog to tys wina gazdów bo piłą wynglem . Tak że nasz czas gazdowanio na Podhalu dobiega końca gorzej jak za Niemców

Galerie

Ostry zakręt w Hyrnym

Wieczór autorski Angeliki Chrapkiewicz-Gądek

Dyplomowa wystawę w Szkole Kenara

Szkoła Kenara po wielkim remoncie

Tatromaniacy pod Giewontem

Jubileuszowa Gala Szpitala na Ciągłówce

Na Kamieńcu w Zakopanem stanie dom wielofunkcyjny

Małopolska Wspiera Talenty

Zakopane, święconka w parafii Świętego Krzyża

Święcenie pokarmów z Majerankami przy rabczańskim, starym kościółku

Stanisław Kulon w Salonie Marcowym

Konwencja wyborcza Maciej Tokarz i Nowy Targ zasługuje na więcej

Marka Tatrzańska 2023 w Teatrze Witkacego

Jubileuszowa Wiosna Jazzowa Zakopane 2024

Świat, w którym nie widać nic czyli Barbara Sowińska w przedszkolu

Luna czyli spektakl bez słów dla najmłodszych widzów

Konwencja wyborcza Grzegorza Watychy i komitetu Nasze Miasto

Przyszłość Powiatu Nowotarskiego przedstawia

Biały Miś - jeden i tylko jeden, prawdziwy

Podhalańczycy pod Giewontem

Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie

Przedszkolaki na stoku

Karnawał na Śniegu czyli Mali Śwarni na natach

Ach co to był za bal

Grupa exMaanam w Nosalowym Dworze

Pnioki, Krzoki, Ptoki

Obrazy Natalii Kuropki w "Kmicicu"

Kolędowanie Martyny Kasprzyckiej i Macieja Czemplika

Hanna Zbyryt u Ojców Jezuitów na Górce

Mateusz Ziółko dla Centrum Pomocy Dzieciom

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
POLE - 2 HA i 42 ARY. 505 429 375.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA na rok lub dłużej DWA DOMKI DREWNIANE po 70mkw, Zakopane - Chłabówka. Kontakt na e-mail: podkowa@op.pl
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
PRACA | dam
Aparthotel Renesans w Zakopanem poszukuje kandydatów na stanowiska: KIEROWNIK RESTAURACJI, KELNER/BARMAN, POKOJOWA. Stabilna praca w nowo otwieranym Obiekcie. Zgłoszenia prosimy kierować na adres: praca@renesans.pl lub tel. 602444734
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKALE HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWE o powierzchniach ok. 58 i 55 m2, oraz PIWNICA 23 m2. Możliwość połączenia lokali. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272.
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941.
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. DRZEWO OPAŁOWE BUK. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941.
USŁUGI | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607
PRACA | dam
Centralny Ośrodek Sportu w Zakopanem zatrudni Kasjera. 725300144 https://bip.cos.pl/1509/zakopane praca.zakopane@cos.pl
Tel.: 725300144
USŁUGI | budowlane
WYKONCZENIA I REMONTY. 602839607
Tel.: 602839607
SPRZEDAŻ | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680.
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, SPRZĄTANIE. 796 358 958.
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594.
PRACA | dam
Przyjmę Cieślę - budowa w Kluszkowcach Stawka do uzgodnienia Proszę dzwonić - 788 624 940. 788 624 940 aleksandra@tatrastyle.pl
Tel.: 788
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL NA PIZZERIĘ W ZAKOPANEM. 502 658 638
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM SIANO W BALACH. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA PLAC POD MAGAZYN. 502 658 638
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIE, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, ŁAZIENKI, ZABUDOWY, ADAPTACJA PODDASZY, REMONTY, DOCIEPLENIA BUDYNKÓW, FASADY. 693 206 403.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, DOMY OD PODSTAW, POKRYCIA DACHOWE, SZALUNKI STROPOWE. 693 206 403.
USŁUGI | budowlane
USŁUGI MINIKOPARKĄ 2.5 TONY - 722 307 227.
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY i OPAŁ - 788 344 233.
PRACA | dam
PENSJONAT "Willa Park" W CENTRUM ZAKOPANEGO ZATRUDNI OSOBĘ DO SPRZĄTANIA I RZYGOTOWYWANIA ŚNIADAŃ. 509 578 689.
PRACA | dam
Kucharz al'a carte- Restauracja Górska w Białce Tatrzańskiej Do uzupełnienia zespołu poszukujemy osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na stałe, bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod nr. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518 259 536
E-mail: rest.gorska@gmail.com
WWW: www.restauracjagorska.pl
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Las z drzewostanem pow. 41ar w Lipnicy Wielkiej 603071487, 609325040.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
APARTAMENT Za Strugiem, Zakopane - 607 506 428.
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590.
USŁUGI | budowlane
TYNKI MASZYNOWE. 604 857 880.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.